Hver er raunveruleikinn í réttarfarskerfinu?

Veit einhver hvort svona venjulegt fólk hefur aðgang að upplýsingum um þá dóma sem falla í hverju máli á Íslandi? Af þeim fréttum sem við fáum að dæma eru dómar fyrir kynferðisafbrot skammarlega stuttir, sérstaklega ef miðað er við auðgunar- og fíkniefnaglæpi. Ég vildi gjarnan fá að vita hvort þetta er rétt tilfinning hjá mér (og hjá öðrum því ég er ekki ein um þessa skoðun). Ef þetta er rétt, þá vildi ég líka fá að vita hvað er hægt að gera til þess að breyta þessu. Á hvern þarf að ýta? Hverjum þurfum við að koma í skilning um hversu alvarlegir svona glæpir eru? 

Tveggja ára fangelsi fyrir nauðgun

Athugasemdir

[SSP (IP-tala skráð) 18.6.2007 kl. 21:05]

Það má finna út ýmsa tölfræði út um dómsmála á vef hagstofunnar. En ekkert um dómalengd. En því er nú þannig farið að það falla skammarlega fáir dómar í kynferðisbrotamálum þannig að það væri örugglega hægt að sjá nokkuð glögglega dómalengdina með því að fara inn á vef Hæstaréttar. Leitarvélin á vef héraðsdómstólanna virðist vera eitthvað biluð. 

[Kristín M. Jóhannsdóttir, 18.6.2007 kl. 21:14]

Takk kærlega.

[Páll Jónsson (IP-tala skráð) 18.6.2007 kl. 21:21]

Allir hæstaréttardómar frá 1999 (ef ég man rétt) eru inni á www.haestirettur.is

Ef þú vilt nálgast eldri dóma þá verðurðu að tala við Lánstraust ehf. um að kaupa aðgang að www.rettarrikid.is

Ég reikna nú með að flestir viti hversu alvarlegir þessir glæpir eru en það er alltaf illa séð að hækka refsingar hratt... Hæstiréttur er búinn að vera að gera það hægt og bítandi undanfarin ár, en ég er sammála því að það mætti örugglega hækka dómana eitthvað hraðar án þess að það bitni mikið á fyrirsjáanleika refsinga (sem er nauðsyn í nútíma þjóðfélagi).

Alþingi gæti svo auðvitað sett eitthvað róttækt lagaákvæði en ég held það séu bara fáir hrifnir af því að hækka refsingar í miklum stökkum, hvort sem það er við kynferðisbrotum eða mannáti. En kannski er þetta tóm íhaldsemi í mér, ég veit það ekki.

[Páll Jónsson (IP-tala skráð) 18.6.2007 kl. 21:35]

Ég verð að vera mjög ósammála Kristínu varðandi það að skammarlega fáir dómar falli í þessum málum. Ég er fullkomlega reiðubúinn að samþykkja að þessir dómar eru oftar en ekki skammarlega lágir, en það verður að fara mjög varlega í að kvarta yfir fjöldanum.

Ef saksóknari treystir sér ekki til að vinna sigur í máli þá má hann ekki fara með það fyrir dóm skv. 112. gr. oml., burtséð frá því hvort hann trúir fórnarlambinu eða ekki. Og ef hann telur gögnin nægileg til sakfellingar og fer í mál þá túlkast eftir sem áður allur vafi sakborningi í hag.

Mér finnst afskaplega hæpið að vera eitthvað að skjóta á lögreglu og ákæruvald hvað fjölda þessara mála snertir, ég hef a.m.k. enga ástæðu fengið til að efast um heilindi þeirra í þessum málum fremur en öðrum.

Kv. Páll.

[Gulli (IP-tala skráð) 18.6.2007 kl. 21:36]

SSP, það er ástæða fyrir því að fáir dómar falla í kynferðisbrotamálum - það er einfaldlega fjandanum erfiðara að sanna sekt í slíkum málum. Oft standa bara orð gegn orði og þar sem í réttarríkjum gildir sú regla að einstaklingur er saklaus þar til sekt er sönnuð liggur sönnunarbyrðin hjá sækjanda, ef ekkert er til að sanna sektina er verulega erfitt að fá meintan brjótanda dæmdan.

[Gulli (IP-tala skráð) 18.6.2007 kl. 21:38]

Brjótanda - er þetta yfirhöfuð orð?

[Kristín M. Jóhannsdóttir, 18.6.2007 kl. 21:52]

Takk fyrir upplýsingarnar Páll. Ef þú lest pistilinn minn sérðu hins vegar að ég sagði hvergi að kynferðistdómar væru skammarlega fáir. Ég sagði eingöngu að þeir væru skammarlega stuttir. Það var SSP sem sagði að þeir væru skammarlega fáir. Ekki gagnrýna mig fyrir eitthvað sem ég sagði aldrei. 

[Kristín M. Jóhannsdóttir, 18.6.2007 kl. 23:50]

Hugmynd þín er góð Guðmundur. Ef stuttu dómarnir eru teknir af borðinu er óhjákvæmilegt að dæma menn til lengri refsivista. Ég vona að þingmenn okkar taki þetta mál upp. 

[Alda Lilja (IP-tala skráð) 18.6.2007 kl. 23:58]

Ég hef sjálf sótt nauðgunarmann til saka en í öðru landi.  Það tók mig 7 ár, rúmlega 800þúsund krónur, fjölda ferða til landins og ómældan sársauka til að fá hann dæmdan í 4 MÁNAÐA fangelsi nú í janúarlok á þessu ári.

Því má segja að þrátt fyrir lágan refsitíma hér á landi er þetta samt mun hærra en það sem ég hef persónulega reynslu af svona málum.  Önnur Evrópulönd eru mörg hver enn erfiðari en Ísland varðandi kynferðisafbrotamál, bæði varðandi réttarkerfið sjálft sem og stuðning við þolendur.  Neyðarteymið á gamla borgarspítala, er til fyrirmyndar og eiga skilið hrós fyrir.  Ég hef heyrt af svipuðum teymum í sumum skandinavíuríkjum, hinsvegar get ég sagt með sanni að flest önnur Evrópulönd hafa ekkert slíkt fyrir þolendur.

Kynferðisafbrot er eitt þeirra brota sem er einna erfiðast að sanna en einnig það brot sem eru þolendum erfiðust, sérstaklega til langframa.  Því er ég algerlega sammála því að refsingar skuli hækka - refsirammann þarf að þrengja í 5-16 ár. 

Það eina sem ég bið um í þessum pistli er að fólk geri sér grein fyrir að þetta kerfi - eins meingallað og það er- er ekki erfiðasta réttarkerfið fyrir þolendur nauðgana. Munum eftir því sem gert er rétt og vel einnig, styðjum það og hvetjum.

Til þeirra kvenna sem hafa kært, kæru systur, ég veit hvað þið hafið þurft að þola.  Ég er hreykin af ykkur. 

[Kristín M. Jóhannsdóttir, 19.6.2007 kl. 00:07]

Þakka þér kærlega fyrir þennan pistil Alda Lilja og ég samhryggist þér með að hafa þurft að ganga í gegnum þetta. Ég get ekki ímyndað mér hversu hræðilegt það hlýtur að vera að verða fyrir slíku og að þurfa svo að ganga í gegnum helvíti aftur til þess að fá réttlæti yfir gerandanum. Fjórir mánuðir! Ótrúlegt.

[Páll Jónsson (IP-tala skráð) 19.6.2007 kl. 12:23]

Heh, það er víst rétt hjá þér Kristín, ég mislas hver hafði sagt það og verð að biðjast afsökunar á því. Ég veit nú hins vegar ekki hversu hrifinn ég er af hugmyndinni um 5 ára lágmarksrefsingu.

Það má alveg selja mér það að nauðganir réttlæti 5 ára fangelsi og geti undir engum kringumstæðum orðið minna alvarlegar. Málið er hins vegar að það geta margir aðrir þættir komið til refsilækkunar heldur en alvarleiki brots, t.d. getur aldur og hugarástand þess sem brýtur af sér haft mikil áhrif á þunga dóms.

Það hefur nota bene verið dæmd mun vægari refsing en 5 ára fangelsi fyrir manndráp, í málinu sem ég man eftir frá 1987 (ungur maður stunginn til bana, ekki sjálfsvörn) voru sérstakar afsökunarástæður fyrir hendi sem erfitt er að ímynda sér að komi upp í nauðgunarmáli... en þó erfitt sé að ímynda sér eitthvað þá líður mér samt illa við binda refsinguna við 5 ár. Því meira sem ég velti því fyrir mér því verr er mér reyndar við það.